Aanpak van leesproblemen, laaggeletterdheid en dyslexie

Aanpak van leesproblemen, laaggeletterdheid en dyslexie

Lexima speelt al bijna twintig jaar een grote rol in de verspreiding van kennis over de effectieve aanpak van leesproblemen, het bestrijden van laaggeletterdheid en het omgaan met dyslexie.

Lezen en schrijven zijn vaardigheden die onmisbaar zijn om mee te kunnen doen in de maatschappij. Toch staat het leesonderwijs onder druk en neemt het percentage jongeren met een taalachterstand toe.

Tegelijkertijd zien we dat het aantal leerlingen met de diagnose EED (ernstige enkelvoudige dyslexie) ver boven de wetenschappelijk berekende verwachting van 3,6% ligt. In het basisonderwijs is het aantal leerlingen met dyslexie ruim tweemaal zo hoog (7,7%). In het voortgezet onderwijs schommelt het zelfs tussen de 6% en 19%. (CBS, 2016/RID, 2017))

Taalzwakke leerling

De kwaliteit van de begeleiding van taalzwakke leerlingen blijkt van school tot school sterk te wisselen. Er zijn scholen die grote moeite hebben om extra ondersteuning te bieden aan leerlingen bij wie achterstanden zijn ontstaan. Jammer, want deze leerlingen zijn in het algemeen geholpen met goed leesonderwijs en extra ondersteuning op zorgniveau 2 en 3.

Bij een gebrek aan goede ondersteuning krijgen veel van deze taalzwakke leerlingen onterecht een dyslexieverklaring. In de regel zijn deze leerlingen beter geholpen met extra ondersteuning en goed leesonderwijs. Daarnaast blijkt dat veel kinderen met dyslexie op school niet de zorg krijgen die ze nodig hebben, simpelweg omdat de voorzieningen te wensen overlaten.

Softwareondersteuning

Lexima helpt scholen bij het aanpakken van lees- en schrijfproblemen. Onze software biedt leerlingen ondersteuning op het gebied van lezen en schrijven. Voor elke fase in de schoolloopbaan zijn oplossingen beschikbaar die passen bij de ondersteuningsbehoefte van het kind. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het werken met de programma’s resultaat heeft.

Preventie van leesproblemen

Geef leerlingen die risico lopen op problemen met lezen en spellen preventief extra hulp en ondersteuning bij het automatiseren van het leesproces. Zo worden leesproblemen, laaggeletterdheid en onnodige diagnoses dyslexie effectief voorkomen.

Lees verder

Remediëren van lees- en spellingproblemen

Opgelopen achterstanden in lees- en spellingvaardigheid kunnen (deels) weggewerkt worden door een goed passend aanbod van remediërende strategieën. De aanpak moet goed gestructureerd zijn en aansluiten bij de specifieke problematiek van de leerling.

Lees verder

Compenseren bij dyslexie

Compenserende software geeft ondersteuning bij dyslexie en andere lees- en spellingproblemen. Deze software vermindert de belemmeringen, die het zwakke lezen en/of spellen met zich meebrengen. Ook zorgt de software dat zwakke lezers zelfredzaam kunnen omgaan met teksten en op hun eigen niveau kunnen werken en functioneren.

Lees verder

Leesbevordering en leesplezier

Bevorder het lezen en stimuleer leerlingen om leeskilometers te maken. Leerlingen die leeskilometers maken, verbeteren hun leesvaardigheid en woordenschat. Leesmotivatie is een goede voorspeller van leesgedrag en leesprestatie en is een belangrijke factor in de strijd tegen laaggeletterdheid.

Lees verder

Integrale aanpak

Lexima pleit voor een integrale aanpak waarbij leerlingen in de klas en daarbuiten de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben om leesproblemen aan te pakken. In een integrale aanpak zet de school voor elke fase in de schoolloopbaan de juiste oplossingen in. Deze aanpak is bewezen effectief in de strijd tegen laaggeletterdheid en voorkomt onnodige diagnoses dyslexie.

Lees verder 

Bovenschoolse aanpak

Steeds meer onderwijsinstellingen werken samen om gebruik te maken van schaalvergrotingsvoordelen. Zij kiezen ook bij de inrichting van het Onderwijszorgtraject voor de aanpak van leesproblemen, laaggeletterdheid en dyslexie voor een bovenschoolse aanpak.

Lees verder

Leesbevordering en leesplezier

Leesbevordering is het stimuleren van leerlingen om leeskilometers te maken en zo hun leesvaardigheid en woordenschat te verbeteren. Leesplezier is de basisvoorwaarde om van zwakke lezers gemotiveerde lezers te maken. Want alleen als kinderen lezen leuk gaan vinden zullen ze de leeskilometers gaan maken die nodig zijn om vaardige lezers te worden. Vaardig omgaan met teksten is niet alleen een voorwaarde voor schoolsucces, maar ook voor het latere maatschappelijk functioneren.

Leesmotivatie is een goede voorspeller van leesgedrag en leesprestatie en is een belangrijke factor in de strijd tegen laaggeletterdheid. Diverse onderzoeken tonen aan dat het niet goed gesteld is met de leesvaardigheid van leerlingen. Uit internationaal onderzoek blijkt Nederland schrikbarend laag te scoren, als het gaat om leesmotivatie. Ons land staat zelfs onderaan de ranglijst, als het gaat om leesplezier (PISA 2018, PIRLS 2016).

 Door structureel werk te maken van leesbevordering kan het onderwijs leesplezier en de leesmotivatie stimuleren.

Lexima werkt aan leesbevordering met

Remediëren van lees- en spellingproblemen

Door een breed aanbod van remediërende strategieën kunnen opgelopen leesachterstanden (deels) worden ingehaald. Het is daarbij belangrijk dat de aanpak goed gestructureerd is en aansluit bij de specifieke problematiek van de leerling. Het grootste deel van de leerlingen die gerichte remediërende spelling- en leesoefeningen aangeboden krijgen zullen hun achterstanden bij lezen en spellen wegwerken en na verloop van tijd weer met de klas mee kunnen doen.

De software die via Lexima kan worden gebruikt is adaptief en past zich aan aan de leerling. Begeleiders ontvangen uitgebreide rapportages en sturen zo op leervoortgang en leeropbrengsten.

Door het gebruik van remediërende software worden de lees- en spellingproblemen effectief aangepakt en worden onnodige diagnoses dyslexie voorkomen.

Lexima werkt aan remediëren met

Compenseren bij dyslexie

Compenserende software geeft ondersteuning bij dyslexie en andere lees- en spellingproblemen. Deze software vermindert de belemmeringen, die het zwakke lezen en spellen met zich meebrengen.

Een compenserend programma leest teksten voor en geeft zo ondersteuning bij begrijpend en technisch lezen en studeren. Daarnaast biedt het ondersteuning bij het schrijven van teksten. Het zorgt dat zwakke lezers toch zelfredzaam omgaan met teksten en op hun eigen niveau kunnen werken en functioneren.

Positieve effecten

Compenserende software voorkomt frustratie van talent en schoolmoeheid. Onderzoek naar de effectiviteit van compenserende software laat positieve effecten zien op zowel de kwaliteit van taken en de snelheid waarmee ze worden uitgevoerd als op zelfstandigheid, leesmotivatie en schoolplezier. Daarnaast zijn positieve effecten gevonden op lees- en spellingniveau, woordbegrip en tekstbegrip. Het gebruik van compenserende hulpmiddelen heeft dus ook een remediërend effect. 

Veel scholen en samenwerkingsverbanden hebben een uitgebreide digitale bibliotheek met schoolboeken en bestanden. Schoolboeken zijn ook digitaal beschikbaar bij Stichting Toegankelijke Informatie of Dedicon.

Film compenserende software

In deze vertellen Emma, Sam en Nando over hun ervaring met Kurzweil, Alinea en Read&Write.

Wanneer inzetten?                       

• Zodra de diagnose dyslexie is gesteld en verdere leerachterstanden moeten worden voorkomen (groep 5);
• Tijdens en na de behandeling om de behandeleffecten te versterken en te behouden (groep 5/6);
• Indien de behandeling onvoldoende effect heeft (bij ca. 30% van de kinderen) (groep 6);
• Voor het vergroten van de zelfstandigheid (groep 5-8);
• Als het zelfvertrouwen en/of leesplezier moet worden gestimuleerd (groep 5-8);
• Ter voorbereiding op het voortgezet onderwijs (start in groep 7/8);
• Om de nieuwe taken in het voortgezet onderwijs, o.a. met het leren van vreemde talen, aan te kunnen (brugklas).;
• Om de benodigde tijd voor huiswerk tot redelijke proporties terug te brengen;
• Voor een eerlijke kans om bij proefwerken en examens op eigen intellectueel niveau te presteren;
• Altijd: indien leerachterstanden ontstaan, faalangst optreedt of de druk van school een te grote belasting vormt.

Eindtoets en examens

Een leerling met dyslexie mag bij de eindtoets en het centraal schriftelijk eindexamen gebruikmaken van compenserende software. Hiervoor zijn spraaksynthese-PDF bestanden ontwikkeld.

Eindtoets basisschool

De toetsaanbieders voor de eindtoets hanteren een deadline voor bestelling. Voor meer informatie kun je terecht bij de betreffende toetsaanbieder.

Centrale Eindtoets PO van het CvTE 
IEP Eindtoets van Bureau ICE 

Centraal Schriftelijke Eindexamens

Voor de Centraal Schriftelijke Eindexamens VO van het CvTE bestel je deze bestanden bij DUO. Ga met de leerlingen in gesprek en bekijk samen voor welke vakken speciale bestanden nodig zijn. 

Regeling toegestane hulpmiddelen

Lexima werkt aan compenseren met

Integrale aanpak

Met een integrale aanpak zet de school gedurende de gehele schoolloopbaan de oplossingen in die passen bij de ondersteuningsbehoefte van de leerling. Deze totaalaanpak is bewezen effectief in de strijd tegen leesproblemen en laaggeletterdheid.

De Integrale aanpak voorkomt onnodige diagnoses dyslexie. Lexima biedt een integrale aanpak waarbij leerlingen in de klas (op zorgniveau 1 en 2) en daarbuiten (op zorgniveau 3) de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben om hun lees- en spellingproblemen aan te pakken.

De integrale aanpak van leesproblemen, laaggeletterdheid en dyslexie kan door individuele scholen worden ingericht maar ook binnen een bovenschoolse samenwerking.

Invulling op zorgniveaus

De integrale aanpak helpt scholen ook bij de invulling van de verschillende zorgniveaus voor het coachen van leerlingen met dyslexie.

Op alle vier zorgniveaus wordt adequaat gemonitord.

• Tijdig risico’s signaleren (zorgniveau 1)
• Preventie (zorgniveau 2 en 3)
• Remediëren (zorgniveau 2 en 3), behandeling (zorgniveau 4)
• Voorzieningen voor compensatie / inclusie (zorgniveau 1)

Bij de integrale aanpak van leesproblemen, laaggeletterdheid en dyslexie ligt de focus op preventie, gericht op de volgende effecten:

1. Het aantal leerlingen dat slecht presteert op lezen en/of spellen neemt af met tenminste 60%.
2. Het aantal leerlingen dat de diagnose ernstige enkelvoudige dyslexie (EED) krijgt neemt af tot maximaal de wetenschappelijk verantwoorde norm 3,6%. 
3. Leerlingen met hardnekkige problemen met lezen en/of spellen krijgen tijdig adequate compenserende voorzieningen om hen in staat te stellen onderwijs te volgen op hun intelligentieniveau, zodat schoolmoeheid en frustratie van talent worden voorkomen.

Bovenschoolse aanpak

Steeds meer onderwijsinstellingen werken samen om gebruik te maken van schaalvergrotingsvoordelen. Zij kiezen ook bij de inrichting van het Onderwijszorgtraject voor de aanpak van leesproblemen, laaggeletterdheid en dyslexie voor een bovenschoolse aanpak. Bestuurlijk commitment in het kader van Passend Onderwijs én de samenwerking met gemeenten en behandelaars vormen belangrijke schakels in deze aanpak.

Met een bovenschoolse aanpak wordt gekozen voor een professioneel dyslexiebeleid, gebaseerd op een goed doordachte aanpak die veel voordelen oplevert in leerrendement, tijd en geld. De overkoepelende organisatie (schoolbestuur, stichting of samenwerkingsverband) stelt een effectief onderwijsarrangement samen dat aansluit bij de uitgangspunten van Passend Onderwijs.

Lexima biedt hiervoor vier bovenschoolse arrangementen.

1. Preventie
2. Remediëren
   
3. Compenseren
   
4. Leesbevordering

Elk arrangement gaat uit van een totaalaanpak met software-implementatie, projectbegeleiding en ondersteuning en trainingen op locatie. Hiermee bieden ze alle aangesloten scholen de mogelijkheden tot samenwerking, beleid te borgen en een doorgaande lijn te realiseren. 
Lexima heeft veel ervaring met deze succesvolle bovenschoolse aanpak: al meer dan 4.000 scholen nemen deel. Dit is goed nieuws voor alle betrokkenen, want zij krijgen een eerlijke kans om hun talenten maximaal te ontplooien.

Contact

Benieuwd naar de mogelijkheden?
Vraag een oriënterend gesprek aan via relatie@lexima.nl of bel 033-434 8000.